Kansen!

2014! De eerste maand zit er bijna op en we zijn nog niet failliet; het eerste maandsalaris is immers binnen, en voor het eerst in jaren lijkt het weer eens meer… Goed uitgekiend natuurlijk, zo vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen. Wij blij, Groningen half blij.

2014! Jaar van de kansen! Passend onderwijs, afschaffing BAPO, 3^e generatie CITO-toetsen en nog meer krimp: wat een kansen zullen we dit jaar niet krijgen om het met nog minder nog beter te mogen doen. Toen ik dit weekend in het bondsblad las dat er in de bovenste la van het onderwijzersbureau dozen met Ritalin-pillen en gevulde insulinespuiten te vinden waren dacht ik meteen terug aan mijn BHV-cursus van afgelopen week. Kom maar op met die pillen, ik weet er raad mee!

2014! Jaar van de kansen! In maart gemeenteraadsverkiezingen; PvdA keldert, VVD keldert. Wat een kansen! Na de raadsverkiezingen nieuwe samenstelling voor de Eerste Kamer; kabinet verliest nog meer zetels in de Senaat. Kabinet valt, Rutte struikelt, Bussemaker valt, Dekker verliest excellentie. Nieuwe verkiezingen?

Kandidaat
Ik heb er lang op in moeten praten, dit weekend. Maar: als je kansen ziet moet je ze meteen pakken en ik heb dus fors geïnvesteerd in motivatie en overreding. Ik heb tegen mijn kat gezegd: “Wifi, als je het nu niet doet, gebeurt het nooit meer! Pak je kans, bereid je campagne voor met katten uit de buurt, en ga voor je carriere! Het vaderland roept je tot je plicht, het moet worden gered uit de handen van vizieloze krentenbollen en ontspoorde gasflessen! Wifi for President!”

Het was stil in huize Sybesma. Je zag ze denken. Zou hij echt weten dat het kabinet ontploft? Zou hij echt kansen zien? Wifi op het fluweel van de troon? Wat zou dat betekenen?
Het helpt: zo’n sessie  omdenken. Mondhoeken krullen, schouders worden gerecht, glimlachen komen tevoorschijn.

Wifi op de regeringszetel… Stel je voor zeg. De kans van de Bond voor Vrije Siamezen om eindelijk een pootafdruk te zetten!
Wifi…. 1^e vrouwelijke minister-president! Kattenkabinet beéindigt jaren van crisis. Kat zet stempel op kansen voor kinderen… Kat zet tanden in bureaucratie! Kat slaat nagels in Haagse stolp en blaast deze op…. Kattenklauwen doen ambtenaren rillen.

Je maakt een kat niks wijs! Bindt haar maar op het spek. Zet de kat maar bij de melk. Bindt haar de bel maar aan. Als katten muizen mauwen ze niet.  Noem de kat maar de kat. Kat in’t bakkie!

Eén zondagje kabinet timmeren: moet je eens zien.
Netwerken, hè?

2014: jaar van de kansen. Pak ze! 

Onbetaalde rekening

‘Een bijkomend voordeel’, besluit Henk van der Weijden, ‘van deze geheel andere opzet van de kwaliteitsbewaking is dat het onderwijs straks niet de rekening gepresenteerd krijgt voor de bezuinigingenwaar zij zelf tegen waren. Want dat is bij ongewijzigd beleid de te verwachten uitkomst. De inspectie zal namelijk de aantasting van de 

inspectrice

kwaliteit toeschrijven aan incompetentie van leraren. De scholen die de inspecteur op zijn beeldscherm voorbij ziet trekken en die aardig hebben gescoord op de toets, krijgen het ‘vertrouwen’ van de inspectie en worden maar één keer per vier jaar fysiek gecontroleerd. En dan keer ik het even om: die andere scholen worden dus gewantrouwd! Maar wat mij nog meer stoort, is dat bij dat oordeel nauwelijks meegenomen wordt hoe de populatie van zo’n school eruit ziet. Dat gaat straks dus ook weer gebeuren. Als de kwaliteit terugloopt, zal men dit toeschrijven aan leraren die niet goed lesgeven. Dat er op een school veel kinderen zitten die door de bezuinigingen niet bij het speciaal onderwijs terechtkonden, zal niet meetellen. Die kinderen scoren minder en dat krijgt de school dus op zijn boterham.
De bron van de ellende blijft dus buiten beschouwing. En men zal dus al helemaal niet zeggen: “Deze achteruitgang komt door die bezuiniging en de andere werkwijze van de inspectie”. Daar zullen de wetenschappelijke instituten of universiteiten wel een keer achter komen. Of over twintig jaar een enquétecommissie à la Van Dijsselbloem. Dan zeggen we: “Dat hadden we eigenlijk niet moeten doen.” (Citaat Henk van der Weijden, oud-inspecteur)

Excuus voor dit nogal lange inleidend stuk. Beter een heel citaat in de hand dan tien inspecteurs achter een
Terwijl ik dit schrijf zit mijn kat op  de rand van het beeldscherm te grijnzen. Misschien is het ook wel een vuile blik, wie zal het zeggen. Het beest vermaakt zich als Vrije Siamees waarschijnlijk tot in haar scherpe nagels, omdat ik er zo kwaad over maak.

Ik denk terug aan eind jaren tachtig. Op de school waar ik werk wordt, samen met 99 andere scholen en een universiteit, gewerkt aan de ontwikkeling van het eerste leerlingvolgsysteem in Nederland. Wij trots, immers: straks zouden we de resultaten van onze prachtige leerlingen in grafiekvorm kunnen presenteren. Een collega zegt nog, zo tussen neus en lippen door: “Het is natuurlijk wel een mooi middel voor de inspectie om te controleren….”. Wat een wantrouwen…

bureau, zal ik maar zeggen.

Nu zijn we 25 jaren verder. CITO heeft de macht, inspecteurs hebben geen enkel zicht meer op de werkelijkheid-in-de-klas, leerkrachten worden geacht tovenaars te zijn en internationale vergelijkingsbarometers bepalen de windrichting (vooral oostenwind tegenwoordig). En we weten wie het gedaan heeft als er iets niet op orde is. De zogenoemde inspectiekater….

Dat was de sombere kant. Afgelopen week stonden de excellente scholen in Nederland even in het zonnetje (een januari-zonnetje, dat wel). Ze zijn er dus toch! Ook daar worden toetsen afgenomen, en ook daar houden inspecteurs toezicht. Ze staan niet allemaal in Wassenaar-achtige dorpen. En toch… zijn ze excellent. Dat lijkt me een uitdaging. Toch?

In een artikeltje in het AoB-blad stelde Herman Godlieb, bekend van zijn schrijfsels in het Nieuwsblad van het Noorden: “Mogen minder excellente leerlingen alsjeblieft ook nog plezier hebben in school?”
Ik heb een hele week lopen oefenen op deze zin. Probeer maar eens. Beetje spelen met de klemtoon, dan kunnen  er heel wat verschillende dingen staan.
Hij had zich beter kunnen afvragen of meer excellente leerlingen dat plezier in school mogen beleven. Voor de minder excellente is de vraag dan al beantwoord….

Zo vanne… laten we ook eens wat anders doen dan taal of rekenen…. Dansklas, een eigen korfbalteam, studiebollenbal, koken-voor-ouders, ons eigen winkeltje en andere praktijkzaken, onze filosofenclub…. Ik bedoel maar… wij zijn toch ook ergens excellent in?

Talentmanagement? Hoezo?

Schokkend nieuws over tieners/pubers afgelopen week! Nee, dit keer geen drank of drugs, geen pesterij of misdaad… Nee, gewoon iets uit het dagelijks bestaan van pubers:

“Huiswerk is al gauw te moeilijk, maar een game kan nooit te moeilijk zijn”!

Dat is toch redelijk schokkend, niet waar? Maar dat was niet alles, het is kan nog een slag erger.
Andere titel: “Waarom tieners zich dood vervelen in de klas”; ‘Schoolsysteem sluit weinig aan de behoeften van jongeren”; Apatische verveling slaat toe”.

’t Is crisis, dus ik doe er nog maar een schepje bovenop (doseren helpt, zeggen ze wel eens, en zo lang ze nu al doseren duurt de crisis ook al; daarom alles maar in één keer op tafel). In november heeft de WRR (de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid) een rapport uitgebracht, onder de titel “Naar een lerende economie”.
Ook hier een beetje crisis, maar dan van een andere soort, een soort die we ons serieus aan mogen trekken, of we nu werkzaam zijn in het onderwijs of daarbuiten. De Raad heeft uit langdurig onderzoek en analyse van de wereldeconomie een aantal conclusies getrokken die er niet om liegen. In het rapport is ook een hoofdstuk gewijd aan onderwijs.

Al met al stemt dat niet vrolijk, als de Nederlandse economie als uitgangspunt wordt genomen. Er staan dingen in het rapport die we in onderwijsland het liefst niet willen zien en wel ontkennen. Maar vooruit: in crisistijd moet je met de neus op de feiten worden gedrukt (het moet wel eens door de strot gedouwd worden).
Nederlands onderwijs wordt wel vaak vergeleken met dat van de Verenigde Staten. Het komt er dan steevast gemiddeld beter uit (fijn toch?). Maar waarom zou je je blijven vergelijken met wat bepaald niet meer het slimste jongetje van de klas is?
Zet Nederland eens in het rijtje Singapore, Zuid-Korea, China, Finland, Japan en Canada: dan scoren we elk jaar minder. Langzamerhand gaan kwaliteit van basisonderwijs en voortgezet onderwijs achteruit in de vergelijkingen; niet omdat er steeds nieuwe landen bij komen in het rijtje, maar ècht in vergelijking tot deze vier.
Daarnaast zegt het rapport: ‘op het Nederlandse schoolplein is het opleidingsniveau van de gemiddelde ouder hoger dan dat van de leerkracht’. Daarmee is meteen een trend gezet, want: ‘het gemiddelde opleidingsniveau van kinderen zal wel eens lager kunnen worden dan dat van hun ouders’, anders gezegd: de emancipatie van de burger is geslaagd en af.

Onderwijs van de komende decennia moet vooral talentmanagement worden; weg van onderwijs als in de tijd van de overgrootouders waar moeders vaak thuis zaten tussen de middag om kinderen op te vangen, waar vakanties waren gerelateerd aan oogsttijden, waar leerlingen allemaal worden klaargestoomd voor banen waarvan een deel niet meer bestaat als ze ‘groot’ zijn, waar creativiteit is ondergesneeuwd (terwijl het juist zo belangrijk is voorde banenmotor) en waar kindeigen talenten niet of nauwelijks uit de verf kunnen komen.

In mijn observatorium struint een hamster rond. Regelmatig mag het beest vrij. Dat is betrekkelijk, want er

struint ook een kat rond, die zich vermoedelijk geen raad weet met een Vrije Hamster (dat past niet in het Bondsplaatje).

Die hamster beschikt over (voor zover ik het tot nu toe heb begrepen uit observatie) een uitmuntend treitertalent. Je zou zeggen: al rollend in de vrije ruimte zal het beestje pogingen doen van de weg te rollen.

Integendeel; het fenomeen doet zich andersom voor. De kat kijkt, speurt, maar doet ook gauw een stap terug als hamsterlief te dichtbij komt.

Ik denk even terug aan de pubers: apathisch, dood vervelen, hangen… totdat er gegamed mag worden; dan gaan meteen de remmen los, worden de rollen verdeeld, wordt de apparatuur geïnstalleerd en gaat het spel los….