Homo Digitalus

Misschien is het bekend dat ik een boekenwurm ben. Maar ik ben vooral een verzamelaar. Mijn boekenkast staat vol boeken die ooit mijn interesse hebben gewekt.

Vorig jaar liep ik ook tegen zo’n boek aan, waarin een voor mij volslagen vreemde Duitse professor mij op schrille toon waarschuwde voor een proces van digitale dementering; uit zijn indringende

beschrijving heb ik niet anders dan kunnen opmaken dat het voor mij reeds te laat was. Met zoveel kijk- en wrijfuren op een tablet kan ik me opmaken voor een volslagen leeg bestaan. En eh… eerlijk gezegd, soms….

Onlangs liep ik weer tegen een boek aan, in figuurlijke zin. Letterlijk gezien had het ook bijna niet gekund, zo klein van formaat is het boek. Het is geschreven door een Franse filosoof, monsieur

Michel Serres; vermoedelijk heb ik wat met buitenlandse auteurs. Gelukkig had ook in dit geval iemand de moeite genomen het boekje te vertalen, zodat het voor mij leesbaar werd. De titel: “De wereld onder de duim”.

Nu zou je bijna gedacht hebben dat er een relatie bestaat tussen dit boek en de herdenking van het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Nee dus. De subtitel verduidelijkt een en ander: “Lofzang op de internetgeneratie” .Ah, dat wekt direct mijn aandacht natuurlijk.  Wat zou een filosoof kunnen zeggen over de huidige tijd?

De auteur is reeds 84 jaar jong. Hij geeft zelf aan dat er iets in zijn leven is wat ie graag anders had gewild; hij was liever in deze tijd geboren!
Ik heb aan de lezing van het boekje een paar bijzondere inzichten overgehouden (je zou kunnen zeggen dat ik bij lezing meermalen dacht: zou heb ik er nog nooit tegenaan gekeken).

In het boekje wordt geschilderd waarom en waarin de nieuwe generatie anders is, tot in hun hoofd. Als je een vergelijking maakt tussen de leefomgeving van deze generatie en die van hun overgrootouders, dan is er sprake van een totaal veranderd bestaan.
Van gebonden aan de eigen streek tot wereldburger geworden,  van gemiddeld 35 – 40 jaar naar ruim over de 80 jaar, van opgroeien in de weidse natuur naar opgroeien in stadse omgeving, van streeknieuws naar overweldigend weten van de rest van de wereld… Maar vooral: de beschikking over kennis en contact onder twee duimen.
Wat er gaande is noemt hij de derde grote wereldrevolutie: eerst die van de uitvinding van het geschreven woord (tijd van de Grieken), rond 1500 de tweede met de uitvinding van de boekdrukkunst en nu de derde: de volledige beschikbaarheid van kennis via het internet, niets uitgezonderd en vaak foutlozer dan de encyclopedieën  va  nog geen dertig jaar geleden…. En de mogelijkheden van de techniek om die kennis te gebruiken…

Zulks boeiends ontgaat onze kat volledig. Zich van geen kwaad bewust dwaalt het beestje door haar in oppervlakte beperkte omgeving, op zoek naar ouderwets kwaad: kikker treiteren, vlindermeppen

en vogeltje vermoorden, dat soort dingen. De door haar daarvoor gehanteerde gereedschappen daarentegen zijn wel heel modern, vergis je daarin niet. Daar waar de gemiddelde burger de godganse dag op een schermpje zit te rammen (touchen heet dat officieel) toucht de kat ook op de zachte kussentjes onder haar scherpe nagels (dagelijks scherp geslepen aan in de buurt liggend gesteente); het beestje heeft geen screen nodig, ze kijkt zo wel uit haar blauwe doppen.
Voor haar geen Youtube.com, geen Facebook (ik krab ze de ogen uit), geen Twitter (I kill you!!),  nee, niets van dat al. Voor haar slechts verdere evolutie om nog beter te worden in moord en doodslag….

Volgende week het beeld van monsieur Serres over nut en noodzaak van onderwijs in onze tijden…. Mocht je zo lang niet kunnen wachten: het boekje is verkrijgbaar bij uitgeverij Boomfilosofie.

Michel Serres is geboren in 1930, groot geleerde op het terrein  van de filosofie en de letteren, lid van de Academie Francaise en hoogleraar aan Stanford University.