Vorige week liet ik je weten een klein boekje te hebben
ontdekt en gelezen: “ De wereld onder de
duim; lofzang op de internetgeneratie.
“
Vandaag wil ik nog even terugkomen op dat boekje. Misschien wel omdat het de
laatste dagen thuis veel gaat over de mindset van een mens: een vaste mindset
of een flexibele, die bepalen in welke mate je in staat bent over zaken anders
te denken.
Bij lezing van het boekje
kwam ik een hoofdstukje tegen dat me (onbewust) op een voorbeeld wees dat ons
denken beïnvloedt (ja, ook jouw denken).
Denk eens aan: pagina. Op je netvlies verschijnt meteen het
bijpassend plaatje (zie je, ook jij bent een beelddenker). Zou je er een
mindmap bij maken rondom de vraag waar je het pagina-idee in tegenkomt, dan
raak je bijna niet uitgemapt: krant, boek, scorebord,
verkeerbord, reclamebiljet,
stadsplattegrond,
landkaart, folder, PowerPoint, schoolbord: allemaal in meer of mindere mate
rechthoekige oppervlakten, waarop we informatie verzamelen, organiseren of
tonen. Je kunt daar nog verder in gaan: het oppervlak van je tuin, een stuk
boerenland, een vliegveld… Informeren, organiseren. Hoe je het ook wendt of
keert: wij denken in pagina-modellen.
Nieuwe technologieën brengen daar geen verandering in. Het formaat van een
beeldscherm, monitor; de plattegrond van de nieuwste wolkenkrabbers: alles
borduurt voort op dezelfde denkmanier…Alsof de derde revolutie die zich
voltrokken heeft, en minstens even ingrijpend als de uitvinding van schrift, of
later de boekdrukkunst, niets hoeft te veranderen aan
kennis en pedagogie, niets hoeft te
veranderen aan de vorm van het klaslokaal, ontworpen voor het schrift en het
boek. Maar: hoe moet dat dan veranderen, hoe laten we die 2-D-denkmanier achter
ons?
Dat lijkt gemakkelijker dan het is; in onderwijsland kom je
bijvoorbeeld veel fixed mindsets tegen, o.a. over de manier waarop je onderwijs
kunt organiseren. Vraag je eens af waarom de kinderen in jouw groep eigenlijk
al vanaf begin schooltijd bij elkaar in de groep zitten; is dat omdat ‘we’ dat
zo georganiseerd hebben en het echt niet anders kan, is dat omdat deze kinderen
toevallig het best bij elkaar passen
vanwege hun leren of hun leerprestaties, is het misschien zo dat in onze
mindset bepaald is dat leeftijd bepalend is voor de groep waarin je geplaatst
bent en niet leerprestatie of leervermogen, of… Je kunt er vast nog wel meer
‘mindsets’ bij bedenken (tenzij jouw mindset nadenken over dit soort vragen als
volslagen kolder beschouwt natuurlijk…).
Zou het ook zo kunnen zijn dat de vele vaststaande mindsets er toe leiden dat
bij kinderen gaandeweg de op groei gerichte mindset verdwijnt? Wat betekent het
als een kind in groep 6 zegt: “ Dat kan ik niet, ik weet zeker dat ik dat niet
kan” ?
Je begrijpt dat ik al enige tijd het denken in mindsets ook vertaal naar het kattenbestaan. Ik observeer Wifi, onze kat, al heel lang, en met
de wetenschap over vastgeroeste mindsets heb ik mijn kijkvermogen onder de loep
gelegd. Zou een kat ook zo twee-dimensionaal denken als een onderwijzer
(vergeef me deze boude stelling maar even, het doet aan het verhaal zelf niets
af)?
Ik kan jullie zeggen: dat is heel wisselend. Haar voerbakje
zal ze wel missen, maar niet op een andere plek gaan zoeken (fixed dus). Evenzo
geldt dat voor de zitbank-als-krabpaal; ondanks de op velerlei wijze
toegediende kritiek blijft het beest bezig de duurbetaalde bank uit te pluizen;
binnenkort bevindt ons zitvlak zich dus op het kale geraamte van wat eens de
trotse term ‘canapé ‘ droeg bij het binnenkomen van ons huis.
Wanneer het echter over haar lust en drive gaat tot
ontsnapping beschikt ze echter over een ‘growth’-mindset; daarmee gezegd
hebbend dat haar uiteindelijk doel slechts is gericht op ontsnapping.
Ontsnapping aan
de oppervlakte die voor
haar is bepaald (zie je, daar komt die prof weer terug met z’n 2-d-denken). Ze
bestudeert schuttingen, klimt in bomen, springt van de een naar de andere, met
de blik op het oneindige buiten de haar toegekende vierkante meters. ’t Is dat
wij die vierkante meters hebben omgeven met stroomstoten veroorzakende omheiningen
(en eventueel daaraan toe zullen
voegen prikkeldraadrollen,
scheermesjesbekleding en wat niet al), om de kat ervan te weerhouden buren en
barbecues elders te belagen.
Onlangs ontvangen wij een tip. Waarom niet die bank bekleed met stroomdraad, of
prikkeldraad, of scheermesjesbekleding…. Eerst heb ik vreemd opgekeken, met zo’n
blik van: hoe stom kun je zijn?
Maar eh… meteen werd ik me op dit punt bewust van mijn fixed mindset, mijn
onvermogen tot anders denken. Ik overweeg daarom of het de overweging waard is
mijn vingers eens in een stopcontact te steken. Wellicht bevordert dat het
3-d-denken….
